પ્રસ્તાવના
ગુજરાતીમાં એક પ્રસિદ્ધ કહેવત છે, “ભણે તેનું ભાગ્ય ઘડાય”. ( Importance of Education ) આ કહેવત માત્ર એક શબ્દસમૂહ નથી, પરંતુ જીવનનો સત્ય છે. શિક્ષણ એ જીવનનું દીવટું છે જે અજ્ઞાનના અંધકારને દૂર કરે છે. પૈસા, સંપત્તિ કે વારસામાં મળેલી મિલકત હોવા છતાં જો માણસ પાસે જ્ઞાન ન હોય તો તે લાંબા સમય સુધી ટકી શકતું નથી. શિક્ષણ જ એ એવી મૂડી છે જે ક્યારેય ખૂટી નથી પડતી અને માણસને જીવનના દરેક પડકારોમાં સહારો આપે છે.
Table of Contents
શિક્ષણનો અર્થ અને વ્યાપ
શિક્ષણનો સાચો અર્થ (Importance of Education)
ક્ષણ એટલે ફક્ત પુસ્તકો વાંચવું કે શાળામાં ભણવું નથી. શિક્ષણમાં જીવન જીવવાની કળા, યોગ્ય નિર્ણય લેવાની ક્ષમતા, સંસ્કાર, શિસ્ત અને સમાજમાં યોગ્ય રીતે વર્તવાની સમજણ પણ આવે છે.
શિક્ષણનો વ્યાપ
- વ્યક્તિગત વિકાસ
- સમાજ સુધારણા
- રાષ્ટ્રીય પ્રગતિ
- પેઢીથી પેઢી પ્રકાશ
ભણે તેનું ભાગ્ય કેમ ઘડાય?
1. જ્ઞાન એ શક્તિ છે
ભણતર માણસને આત્મવિશ્વાસ આપે છે. ભણેલો માણસ જીવનના પડકારોનો દૃઢતાથી સામનો કરી શકે છે.
2. આર્થિક વિકાસ
શિક્ષણથી રોજગાર અને વ્યવસાયના વધુ અવસર મળે છે. ભણતર ગરીબી દૂર કરવામાં મદદરૂપ બને છે.
3. સમાજમાં માન-સન્માન
શિક્ષિત વ્યક્તિ સમાજમાં સન્માન પામે છે અને તેના વિચારોને મહત્વ મળે છે.
4. જીવનની દિશા
અજ્ઞાન માણસ ભટકતો રહે છે, જ્યારે જ્ઞાની માણસ પોતાના જીવનની દિશા ઘડી શકે છે.
5. નવી પેઢીને માર્ગદર્શન
ભણતર માત્ર વ્યક્તિને નહિ પરંતુ આખા કુટુંબ અને પેઢીને પ્રકાશિત કરે છે.
પ્રેરણાદાયક ઉદાહરણો
મહાત્મા ગાંધી
શિક્ષણના કારણે તેમણે વકીલાત ભણી અને દેશને આઝાદ કરાવવાનો મહાન સંઘર્ષ કર્યો.
ડૉ. બાબાસાહેબ આંબેડકર
ગરીબી હોવા છતાં ભણતર મેળવી તેમણે સમાજને નવા અધિકારો આપ્યા અને આખા ભારતનું ભાગ્ય ઘડ્યું.
એ.પી.જે. અબ્દુલ કલામ
ગરીબ પરિવારમાંથી આવીને શિક્ષણના જોરે ભારતના “મિસાઇલ મેન” બન્યા અને રાષ્ટ્રપતિ સુધી પહોંચ્યા.
આજના સમયમાં શિક્ષણની ભૂમિકા
ડિજિટલ શિક્ષણ
આજના ટેક્નોલોજીના યુગમાં ઑનલાઇન શિક્ષણથી ગામડાંનો બાળક પણ મોટા શહેરની જેમ ભણી શકે છે.
કૌશલ્ય આધારિત શિક્ષણ
ફક્ત ડિગ્રી પૂરતી નથી, પરંતુ સ્કિલ ડેવલપમેન્ટ રોજગારમાં વધુ અવસર આપે છે.
સ્ત્રી શિક્ષણ
સ્ત્રી ભણે તો આખું કુટુંબ ભણે છે. આજના સમયમાં મહિલાઓ શિક્ષણથી દરેક ક્ષેત્રે આગળ વધી રહી છે.
સમાજમાં શિક્ષણનો ફાળો (Importance of Education)
- અજ્ઞાન અને અંધશ્રદ્ધા દૂર થાય છે
- ન્યાય અને સમાનતા વિકસે છે
- રાષ્ટ્ર વિકાસ તરફ આગળ વધે છે
- નવી પેઢી ઉજળું ભવિષ્ય ઘડે છે
ગરીબી અને શિક્ષણ
ઘણા લોકો માનતા હોય છે કે પૈસા વિના ભણવું મુશ્કેલ છે. પરંતુ ઈચ્છાશક્તિ હોય તો સરકારની શિષ્યવૃત્તિ, મફત શિક્ષણ અને યોજનાઓ દ્વારા ભણતર મેળવી શકાય છે.
શિક્ષણ વગરનું જીવન
- રોજગાર મેળવવામાં મુશ્કેલી પડે છે
- છેતરપિંડીનો ભોગ બને છે
- સમાજમાં પાછળ રહી જાય છે
- સંતાનોને સારો માર્ગદર્શન આપી શકતો નથી
નિષ્કર્ષ
“ભણે તેનું ભાગ્ય ઘડાય” કહેવત આપણને શીખવે છે કે શિક્ષણ જ સાચી સંપત્તિ છે.
પૈસા, મિલકત કે પદવી બધું સમયસર ખોવાઈ શકે છે, પરંતુ જ્ઞાન ક્યારેય ખૂટતું નથી.
ભણતરથી –
- વ્યક્તિનું જીવન પ્રકાશમય બને છે,
- કુટુંબનું ભવિષ્ય ઉજળે છે,
- અને આખા સમાજનો વિકાસ થાય છે.
અતએવું કહી શકાય કે –
ભણતર એ જ જીવનનું સાચું આભૂષણ છે.
